W![]() |
Media |
in | English | .org |
World of the People by the People |
Sunday June 8, 2025
search: coming soon
هوا، آب و اقتصاد برای ایران
(Read this page in English)
این صفحه وبسایت شامل شرح کمپین است. برای گزارشها و ویدئوهای به روز شده صفحه فیسبوک ما را که در پایین لینک شده لایک کنید.*
فهرست: ۱. آلودگی هوا در شهرها و سلامتی عمومی ۲. ورشکستگی آبی، بیابانزایی و اقتصاد ۳. بیابانزایی و آلودگی هوا در مناطق ۴. تامین کننده انرژی جهان با سابقه طولانی ولی آلودهترین و ناسالمترین نقطه دنیا برای زندگی ۵. شرایط اجتماعی و سیاسی و چرا شما باید کمک کنید ۶. ما چه میکنیم ۷. شما چه میتوانید بکنید
۱. آلودگی هوا در شهرها و سلامتی عمومی
شدت آلودگی هوا در ایران و پیامدهای گسترده آن برای سلامتی مردمِ این کشورِ هشتاد میلیونی در جهان به ندرت مقایسه پیدا میکند. آلودگی هوا همچنین این کشور را به یکی از ده تولیدکنندگان اول گازهای گلخانه ای در دنیا تبدیل کرده است, مقامی در همسایگی قدرتهای صنعتی مثل آلمان و ژاپن ولی برای همه دلایل نادرست.
در هشت کلانشهر بزرگ کشور با جمعیتی مجموعا در حدود سی میلیون آلودگیهای ناشی از کارِ زیر استاندارد صنایع تولیدی و ساختمانی با تردد میلیونها خودروی فرسوده یا غیر استاندارد که بسیاری از آنها بر اساس مینیمم استانداردهای محیط زیستی باید از رده خارج شوند چهار برابر بیشتر شده است. بَنزَن، سُرب و گوگرد آلایندههایی هستند با اثراتی بسیار مضر برای سلامتی که در هر کشوری با قوانین مناسب محیط زیستی جدّاً کنترل میشوند. در این مراکز شهری علاوه بر غلظت بسیار بالاتر آلایندههای معمول در نقاط دیگر جهان غلظت این آلایندهها در طی سالهای متوالی بسیار بالاتر از حدود مجاز بوده است. در نتیجه این آلودگیها در بیشتر این شهرها تعداد روزهای ناسالم، بسیار ناسالم یا هشدار برای چندین سال متوالی بیش از صد در سال بوده است و دولت مجبور بوده است آنها را برای روزهای متوالی تعطیل کند.
عکس زیر هوای تهران را با باران و بدون باران نشان میدهد.
حتی بعد از کاهش در بعضی از این آلاینده ها هوای این شهرها هنوز در میان ناسالمترین در دنیاست. دربارهٔ اثرات این آلودگیها روی سلامتی مردم اطّلاعات دقیقی که به طور مستقل قابل استناد باشند وجود ندارد،
و دولت اقدامی برای پیگیری سوابق پزشکی یا تدوین اطلاعاتی برای مدیریت پیامدها برای سلامتی عمومی انجام نداده است؛ در حالیکه هشدارها برای مدت طولانی وجود داشته اند مثلا سالها قبل در ۲۰۰۹ دانسته بود که در روزهای آلودگیِ شدید مراجعات به مراکز پزشکی به دلیل مشکلات تنفسی در تهران شصت درصد افزایش مییافت. در همان زمان در مجلس گفته شد که طول متوسط عمر در این شهر پنج سال کاهش یافته.
در بین مردم پوشیده نیست که در این شهرها سرطان، سکته، سردرد و احساس افسردگی افزایش ناگهانی داشته و سالانه ده ها هزار نفر مستقیماً به دلیل آلودگی هوا تلف میشوند. اگرچه دولت صدای رسانه ها را در گزارش کردن پیامدها برای سلامتی عمومی بسته است، مواردی اتفاق افتاده که نشان میدهند دامنه واقعی مشکلات بسیار بزرگتر از آن است که رسماً اقرار شده است. برای مثال در دسامبر ۲۰۱۰ بعد از دوره دیگری از "وارونگی هوا" در تهران علیرغم منع دولت از مسئولان برای مصاحبه با رسانهها یک مشاور شهردار به یک خبرگزاری گفت "آنچه مردم در چند هفته اخیر در تهران تنفس کردند سمّ بود. اگر منظور این مقام از "سمّ" بَنزَن بود که یک ماده سرطانزاست که در دیگر نقاط دنیا حذف شده که در آن زمان غلظت آن مدتی چندین برابر حد مجاز باقی مانده بود، تنفس آن تا چهار سال بعد تا ۲۰۱۴ ادامه یافت، و هنوز فقط گزارش شد که غلظت آن به یک درصد کاهش یافته است. مثالی دیگر در ۲۰۱۶ بود که روزنامهای در تهران گزارش کرد که سالانه در این شهر نود مورد بیماری سیاه شُشی تشخیص داده میشود. این یک بیماری قدیمی کارگران معادن ذغال سنگ است که در دنیا منقرض شده است. این گزارش پیشبینی میکرد که باید موارد بسیار دیگری باشند که تشخیص یا گزارش نمیشوند.
۲. ورشکستگی آبی، بیابانزایی و اقتصاد
تا حدود سی سال پیش احتیاجات این کشور به آب برای کشاورزی، صنعت و مصارف مسکونی به طور پایدار با چرخههای طبیعی بارندگی و تغذیه منابع آبهای زیرزمینی و روزمینی تامین میشد.
از آن تاریخ تاکنون برای تامین نیازهای جمعیت در حال رشد و شهرنشینی، با ندیده گرفتن پیامدهای زیستمحیطی و به جای صرفه جویی در مصرف و بالا بردن کارایی، دولت متوسل به ساختن بی رویه سد و پروژههای انتقال بین حوضهای آب و حفر چاه شده است. به نظر برخی کارشناسان در نتیجه این دستکاریها در اکوسیستمهای طبیعی سرزمین است که بارندگی در کشور تا ۴۰% نُرمالهای تاریخی اُفت کرده است، و دریاچهها، رودها، تالابها و سفرههای آب زیرزمینی بسیارِ سرزمین به شدت تقلیل یافته یا کاملا خشک شده اند.
در نتیجه این کشور در بیابانزایی و فرسایش خاک در دنیا اول شده است، و نود درصد حیات وحش خود را از دست داده است.
همچنین در نتیجه از بین رفتن سفرههای آب زیرزمینی فرونشست زمین باعث تخریب گستردهای در زمینهای کشاورزی و شهری شده و به خطر ایمنی بزرگی تبدیل شده است. با اضافه شدن اثرات گرمایش جهانی اکنون در این کشور به جای بارندگیهای معمول ما اغلب بارندگیهای شدید بیقاعده داریم که باعث سیلزدگیهایی شده اند که صدها هزار نفر را بی خانمان کرده و باعث از دست رفتن جانها و معیشتهای بسیاری شده اند. در اینجا نیز بسیاری از این خسارات قابل پیشگیری بوده اند، با مدیریتهای سادهای مانند باز کردن دریچه سدها بر اساس پیشبینیهای هواشناسی و نساختن خیابان و راه آهن بر روی مسیلهای طبیعی.
ویدئو در سمت چپ خودروهایی را نشان میدهد که در حال حرکت در یک خیابان ورودی به یک شهر بزرگ دچار سیلزدگی میشوند. این جاده بر روی یک مسیل طبیعی ساخته شده بوده است که همیشه این شهر باستانی را از خطر سیل محافظت میکرده است.
به اظهار رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، کشور اکنون در ورشکستگی آبی است، چرا که مقدار مصرف از حدود تجدیدپذیر بالاتر رفته و به ده درصد منابع تجدیدناپذیر رسیده است، شرایطی که هیچ دولت مسئولی در هیچ کجای دنیا به وجود نمیآورد.
بر اساس محاسبه ایشان متعاقبا در ظرف پانزده سال پنجاه میلیون نفر باید کشور را ترک کنند! اگر چه به نظر میرسد ایشان فکر میکنند که اینجا پنجاه میلیون نفر "زیادی" میتوانند به سادگی وسایل خود را جمع کنند و به کشور قابل سکونت تری مهاجرت کنند، در واقع شرایط برای این مردم اصلا به این آسانی نبوده و نخواهد بود. بر طبق انتشارات خودِ دولت سیزده میلیون نفر اکنون در شرایطی بسیار ناکافی و ناسالم در حاشیه شهرها زندگی میکنند. بسیاری از این مردم خانوادههای سابقاً کشاورز و دامدار هستند که قبل از اینکه دهکدههایشان خشک شود قرنها در خانههای آبأ و اجدادی خود زندگی میکردند.
تخمیناً چهار میلیون دیگر از میان آنهایی که باقی مانده اند اگر بخت یاریشان کند آب جیره بندی شده فقط برای نوشیدن دریافت میکنند که باید با کامیون حمل شود.
در این میان هنوز از طرف دولت نشانی از تغییر مسیر دیده نمیشود. برای مثال در ۲۰۱۹ گزارشهایی داریم که برای آب چاهی به عمق سه هزار متر حفر کرده اند. یک نماینده مجلس میگوید این چاه به یک رود زیرزمینی میرسد که از کوههای هیمالیا هزارها کیلومتر دورتر سرچشمه میگیرد (و در نتیجه تجدیدپذیر است)، ادعایی که از نظر کارشناسان هیچ مبنایی در علم جغرافیا ندارد و فقط میتوان آن را افسانه خواند.
به عبارت دیگر اتفاقی که اینجا افتاده تنها برداشت از سفرههای ژرفتر و تجدیدناپذیر آبهای زیرزمینیست. مثالی دیگر طرح دیگریست برای یک پروژه انتقال آب بین حوضهای اینبار از دریای خزر در شمال به استانی صدها کیلومتر به سمت جنوب، که باز هم به دلیل پیامدهای محیط زیستی در کُلیت آن مورد تایید هیچ کارشناسی قرار نگرفته. همین کارشناسان مدت زیادیست میگویند به جای اینگونه پروژهها باید به صرفه جویی و بازیافت آب پرداخت، با بهبود روشهای کشاورزی و جلوگیری از هدررفت در شبکههای توزیع شهری و تصفیه فاضلاب. ضرورت پیشنهاد آخر مخصوصا کاملا واضح است وقتی فاضلاب هنوز همه جا به رودها و دریاچهها و اقیانوس میریزد، و گاهی بر خیابانها و خانههای مسکونی و بیمارستانهای یک شهر بزرگ نیز مسلط میشود. عکس سمت راست کودکان را نشان میدهد که در این شهر روی فاضلاب ایستاده اند.
۳. بیابانزایی و آلودگی هوا در مناطق
یکی از پیامدهای بیابانزایی در این کشور با مساحت ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع انتشار گرد و غبار در تمامی مناطق غربی، جنوب شرقی و مرکزی آن بوده است. در قسمتهای غربی و شرقی این شرایط با خسارات مشابهی در کشورهای همسایه تشدید شده اند. در نتیجه بسته به وضعیت بادها میلیونها نفر اکنون اغلب با غلظتهایی از این آلودگیها در فضای تنفسی و محیط خود روبرو هستند که دهها بار بالاتر از حدود مجاز است. در بعضی مناطق متناوباً، در مواردی چندین بار در سال طوفانهای ریزگردها شکل میگیرند و به نقاط پر جمعیت حمله و باعث مشکلات تنفسی، تصادفات و وقفه در زندگی مردم میشوند.
این ذرات آلاینده نیز بیماریزا شناخته میشوند، و شکّ آن میرود که در مناطق جنوب غربی باعث انتشار اورانیمِ رادیواکتیو که قبلا در سلاحهایی در عراق استفاده شده است میشوند. آلودگیهای رادیو اکتیو باعث صدمه به دی اِن اِی و سرطان و بیماریهای مادرزادی میشوند. در نتیجهٔ آلودگی ریزگردها شهری در شرق کشور در ۲۰۱۶ آلودهترین در دنیا شد.
۴. تامین کننده انرژی جهان با سابقه طولانی ولی آلودهترین و ناسالمترین نقطه دنیا برای زندگی
در جنوب غرب کشور محل زندگی هفت میلیون چند منبع دیگر به همه آلودگیهای بالا میافزایند. قابل توجهترین آنها صنعت نفت است که یکی از بزرگترینها در دنیاست
که یک قرن است اینجا هنوز با تکنولوژیهای قدیمی و زیر استاندارد و آلاینده اداره میشود.
یک مثال بندری در کنار خلیج فارس است که به دلیل تخلیه پسماندهای پتروشیمی به آلودهترین نقطه دنیا از جیوه تبدیل شده است. از سال ۲۰۱۰ مقامات محلی به دولت مرکزی و مجلس گزارش داده بودند که در اینجا صدها نوزاد با بیماریهای مادرزادی به دنیا آمده بوده اند، و شماری از مردان نازا شده بودند.
کمی بعد مطالعات نشان داد که در این منطقه مقدار جیوه در مو و ناخن ساکنین و آبزیان و پرندهها بسیار بالاتر از حدود قابل قبول است. مردم اما قبلا خودشان این واقعیات را با هزینه گزاف یافته بودند و از صید و مصرف ماهی که منبع درآمد مهمی برای بسیاری بود دست کشیده بودند.
مثالی دیگر "فلرینگ" یا سوزاندن "گازهای تُرش" که با استخراج نفت خام آزاد میشوند در هوای باز است. سوزاندن این گازها در نزدیکی مناطق پر جمعیت بدون فیلتر کردن کافی عامل آسم و بارانهای اسیدیست، و به این دلیل در بسیاری کشورها غیر قانونی شناخته شده است. در ۲۰۱۱ فلرینگ بزرگترین شهر این منطقه را با ۱.۴ میلیون جمعیت به آلودهترین شهر دنیا تبدیل کرد.
در این شهر برای چندین سال متوالی اولین بارانهای پاییزی (که ذرات هوازی آلایندهها را جذب و با خود به پایین میاورند) باعث نفس تنگی دهها هزار نفر و مراجعه به مراکز پزشکی شد. بعد از پنجاه سال وعدهها بالاخره در ۲۰۱۸ دولت اعلام کرد که فلرینگ را در محدوده این شهر کنترل کرده است. با اینحال هنوز با بارانها اینجا هزاران نفر را داریم که نمیتوانند نفس بکشند، و هیچکس در میان مقامات نمیتواند علت دقیق آنرا معرفی کند.
فلرینگ هنوز در بقیه نقاط این منطقه ادامه دارد. در شهر دیگری آلودگی به حدیست که کارگران نمیتوانند بیشتر از چند سال بمانند و سلامتی خود را هم حفظ کنند.
رئیس سازمان محیط زیست کشور گفته خودش شخصا حاضر نیست بیشتر از دو سه روز در این شهر بماند. به مانند موارد دیگر در کشور، در حالیکه دولت و پیمانکارانش میلیاردها دلار سود این عملیات را میبرند و در جاهایی خرج میکنند که ربطش به احتیاجات اولیه مردم اندک است.
۵. شرایط اجتماعی و سیاسی و چرا شما باید کمک کنید
در ایران دولت مرکزی در کنترل کامل کشور و مسئول نگاهداری از محیط زیست است. بسیاری از خسارات ذکر شده قابل جلوگیری و در واقع نتیجه مستقیم سؤ مدیریت یا غفلت خود دولت بوده اند. این ضایعات به مدت سالها و در برخی موارد دههها دانسته بوده اند، و راه حلهایی نیز در دسترس دولت بوده است با اینحال آنچه انجام داده اند اندک و قطعا بسیار کمتر از آن بوده است که میتوانسته اند انجام دهند.
سازماندهیهای مدنی، اعتراضات و طرح درخواستهای بسیاری از طرف مردم انجام شده که فقط با سکوت یا سرکوب روبرو شده اند. در خارج از این کشور سرزنشهایی از برخی دولتها و سازمانهای مدنی صورت گرفته که نتایج واقعی نداشته اند.
به غیر از اینها نبودِ پوشش موثر رسانهای و امکان ارتباط مردم در داخل با دنیای خارج، مردم در خارج از این کشور را بی اطلاع نگاه داشته است.
تجربه نشان داده است که این دولت مجبور است به افکار عمومی جهانی پاسخگو باشد. همچنین اکثریت مردم این کشور جوان، دانش آموخته و فعال هستند (شصت درصد زیر سی سال در میان آنها میلیونها فارغ التحصیل دانشگاهی بیکار). اگر آنها بدانند که تنها نیستند و میتوانند با مردم در خارج ارتباط بگیرند، احساس تشویق و حمایت بسیار بهتری خواهند داشت برای کار و مسئولیت به عهده گرفتن بیشتر برای راه حلها و کنشهایی که در نهایت به شرکت همه ما نیاز دارند.
در نگاهی ورای مرزهای این کشور و از یک دیدگاه جهانی، میدانیم که امروز ما همه در دنیا با چالشهای مشابه و در هم تنیدهای برای حفظ زیستمحیط ها و سلامتی عمومی و بنا کردن اقتصادهای پایداری که برای همه ما و نسلهای آینده مان فراهم کنند روبرو هستیم. آنچه که میتوانیم از مسائل و راه حلها در یک کشور بیاموزیم میتواند در هر شرایط دیگری که تشابه یا به هم پیوستگی وجود داشته باشد مفید واقع شود. این کشور خاص به سه دلیل دیگر نیز باید اولویتی برای همه شهروندان جهانی باشد: اول سطح مشکلات آن و پیامدهایشان که آنها را فوریتر و در عین حال به یک مطالعه موردی بسیار خوب در سطح بین المللی تبدیل میکنند؛ دوم تاثیر ژئوپلیتیکی این کشور بر حقوق بشر، صلح، امنیت و دمکراسی در منطقه و جهان بزرگتر؛ و سوم این واقعیت که توجه بین المللی، در حالیکه تاکنون تقریبا کاملا غایب بوده است، پتانسیل خوبی برای تغییر توازن قوا و ایجاد تغییرات واقعی نشان میدهد.
۶. ما چه میکنیم
خوشبختانه اینترنت و رسانههای اجتماعی که بسیاری از ما در دنیا به آنها دسترسی داریم این امکان را به وجود میاورند که با یکدیگر و با مردم ایران ارتباط داشته باشیم. اگر تنها بزرگترینِ این رسانهها را امروز (فیسبوک) در نظر بگیریم، بیش از دو میلیارد از حدوداً همه کشورهای دنیا در اینجا عضو هستند که تقریبا روزانه بازدید میکنند. بیش از یک میلیارد در میان اعضا به زبان جهانی انگلیسی صحبت میکنند، و همه این شمارهها در حال رشد هستند. البته شبکههای دیگری نیز هستند که امکان جلب توجه مخاطبان بیشتری را فراهم میکنند. با استفاده از این رسانهها اشتراک گذاری اطلاعات و مکالمات حتی با کمک تعداد کوچکی داوطلبان و مقادیر کمی پول ممکن میشود. البته برای موثر و معتمد بودن، همه فعالیتها باید از اصول دمکراتیک شفافیت، پاسخگویی، پرهیز از تبعیض و استقلال از منافع خاص پیروی کنند.
ما تنها حرکت مدنی در دنیا با این اهداف و اصول هستیم. گزارشها و تحلیلهای ما بر اساس ترجمههای معتبر پوششهای رسانهای و مکالمات کارشناسانه که در اصل به زبانهای بومی منتشر شده اند تهیه میشوند. مقالات و ویدئوهایی که تاکنون در صفحه فیسبوک کمپین منتشر کرده ایم یک نگاه کلی از آنچه بر محیط زیست ایران در سی سال گذشته رفته است به دست میدهند، و شامل تحلیلهایی از بستر اجتماعی و سیاسی نیز میشوند؛ و در ادامه ما بینندگان خود را با گزارشهای جدید به روز نگاه میداریم. به این منظور که مردمِ داخل و خارج کشور مانع زبانی برای مکالمه نداشته باشند ما در حد امکان ترجمه فارسی پُستها را نیز اضافه میکنیم، و قطعاً همیشه کامنتهای فارسی را به انگلیسی، و پاسخهای انگلیسی را به فارسی ترجمه میکنیم.
در مدت کوتاهی صفحه فیسبوک و وبسایت ما هزاران لایک و اشتراک گذاری خود انگیخته (ارگانیک) دریافت کرده اند، و آگهیهای ما در فیسبوک به طور متوسط ده در صد پاسخگیری داشته اند (به این معنی که از هر صد نفری که آنها را دیده اند به طور متوسط ده نفر پاسخ داده اند). این نسبتِ پاسخگیری ده برابر میانگین پاسخگیری آگهیها در فیسبوک به طور کلیست.
۷. شما چه میتوانید بکنید
مقولات محیط زیستی فنی و در عین حال اجتماعی و سیاسی هستند، و مطالعه آنها مخصوصا وقتی درباره کشوری غیر از کشور خود و به یک زبان دوم یا سوم بیان شده باشند ممکن است زمان و تمرکز فکری بطلبند. ولی در دنیای امروز کسب اطلاعات و ارتباط راجع به این موضوعات مسئولیتهای اجتماعی هستند که همه ما باید به آنها اهمیت دهیم. در اینجا ما تلاش میکنیم برنامههای خود را بیشتر به صورت ویدئو تا نوشته تهیه کنیم، و به زبان غیرفنی چنانکه از جوانترین مخاطبان ما در دبیرستان تا سالمندترین در بازنشستگی آنها را به راحتی دنبال کنند.
با خواندن یا تماشا کردن شما میتوانید درباره واقعیاتی که برایتان مهم است و در عین حال اغلب قبلا هیچ کجا در سطح بین المللی منتشر نشده اند آگاهی کسب کنید. و با اشتراک گذاردن و کامنت کردن میتوانید توجه بیشتری در بین مردم جلب کنید، مکالماتی به وجود بیاورید و دیگران را نیز ترغیب به فعالیتهای مشابه بکنید، و در عین حال دولتها و رسانهها را به پاسخگویی وا دارید. و قسمت خوب اینجاست که میتوانید این همه را فقط با کمی از وقتی که هر روز روی موبایل یا کامپیوتر خود صرف میکنید انجام دهید، با این دانش که کمک شما به جایی میرسد که بیشترین احتیاجها به آن هست و موثر خواهد بود. صفحه فیسبوک ما را که در پایین لینک شده است لایک کنید و با ما باشید (برای باز کردن صفحه در یک پنجره جدید میتوانید روی تیتر صفحه که در گوشه بالایی لینک در سمت چپ با حروف سفید نمایش داده شده است کلیک کنید. سپس میتوانید با کلیک کردن روی علامت `...` در زیر کاور فوتوی صفحه منوی `Follow` را باز کرده و notificationها را بنا به میل خود تنظیم کنید.)
پوستر فارسی کمپین ما حاوی یک شرح مختصر و لینک به وبسایت و رسانههای اجتماعیست. این فایل برای چاپ و اشتراک گذاردن در فضاهای عمومی مانند کتابخانه ها، مراکز تحصیلی و کتاب فروشیها مناسب است. با کلیک روی این لینک میتوانید فایل پی دی اف را در یک پنجره جدید باز کنید: پوستر فارسی کمپین هوا، آب و اقتصاد برای ایران
کمپین ما به وسیله یک پروژه مادر به نام World Media in English میزبانی میشود. هدف این پروژه ایجاد یک پایگاه اینترنتی برای این حرکت و هر حرکت مشابه دیگری در دنیاست، و مورد حمایت گروه پژوهشهای منافع عمومی در دانشگاه سایمون فریزر در کاناداست (www.sfpirg.ca). ما از کمکهای کارشناسانه و کلّی برای این کمپین یا هر مقوله دیگری مربوط به عدالت اجتماعی و دموکراسی در دنیا نیز استقبال میکنیم.
* برای خوانندگان ایرانی و فارسی زبان لازم به توضیح است که برای این کمپین به جز مطالبی که مستقیما از منابع ایرانی به فارسی نقل میشوند بقیه مطالب در اصل به انگلیسی برای بازدیدکنندگان جهانی تهیه میشوند و سپس به فارسی ترجمه میشوند. این مطالب بر اساس تحقیق در گزارشهای رسانهای و مکالمات کارشناسانه تهیه و به زبان غیرفنی چنانکه قابل استفاده برای همه مخاطبین ما باشند تهیه میشوند، و اگر چه ممکن است در جاهایی برای بازدیدکنندگان ایرانی بیان واضحات باشند از آنجا که با هدف اطلاع رسانی کامل و بیطرف درباره محیط زیست ایران و تبعات آن برای سلامتی عمومی و اقتصاد تهیه میشوند، به فارسی نیز به ندرت در یکجا یافت میشوند. مهمتر، یکی از مهمترین اهداف ما ایجاد ارتباط بین ایرانیان و فارسی زبانان جهان با جامعه بین المللی است، و به این منظور تلاش میکنیم مانع زبانی در این راه وجود نداشته باشد. در این راستا در حد امکان ترجمه فارسی پُستهای مهم را اضافه میکنیم (مانند این شرح کمپین)، و قطعاً همیشه کامنتهای فارسی را به انگلیسی، و پاسخهای انگلیسی را به فارسی ترجمه میکنیم. به این ترتیب شما میتوانید به فارسی در همه مکالمات شرکت کنید.